Πάντα είναι ο δεσπότης και οι γιοί του. Έχετε ακούσει προσφάτως για κόρες πουθενά φυλακισμένες; Φαίνεται πως δεν έχει προχωρήσει πολύ η Ιστορία όσο νομίζουμε...
"When I’m creating at the piano, I tend to feel happy; but - the eternal dilemma - how can we be happy amid the unhappiness of others? I'd do everything I could to give everyone a moment of happiness. That's what's at the heart of my music."
Ο παππούς στον φούρνο ήταν δίγλωσσος. Ζήτησε ψωμί στα ελληνικά και μοιράστηκε την απόλαυση στα αλβανικά. Οι ήρωες του 1821 ήταν οι περισσότεροι δίγλωσσοι. Πολλοί ακόμα ήσαν διγενήδες. Ο μύθος του Διγενή Ακρίτα διατρέχει ολόκληρη την ιστορία αυτού του τόπου.
Για να λειτουργήσει η σύγχρονη κατασκευή του έθνους-κράτους απαιτεί ομοιογένεια. Έχει τρεις ευκαιρίες να την πετύχει: δημοτικό σχολείο, στρατός, δημόσια διοίκηση. Εδώ ανοίγει ένα μεγάλο κεφάλαιο για τη σχέση ιδιωτικού κεφαλαίου, φιλελεύθερης οικονομίας και εθνικού κράτους.
Αλλά ας μείνουμε στο θέμα της γλώσσας για το ερώτημα πέρα από τα ερωτήματα. Γιατί οι Γάλλοι και οι Γερμανοί κατάφεραν εθνικά κράτη σε πληθυσμούς αλλόγλωσσους; Αυτοί εν μέρει διατήρησαν την "τοπική" τους γλώσσα, η οποία δεν απέκτησε ποτέ στάτους εθνικής. Τα μεγάλα έθνη-κράτη είναι πολύ διαφορετικά από τα μικρά έθνη-κράτη. Τι χώρισε, λοιπόν, τους ελληνόφωνους χριστιανούς Έλληνες από τους αλβανόφωνους χριστιανούς Αλβανούς που δεν χώρισε τους Βαυαρούς από τους Σουαβούς και τους Σάξονες από τους Πρώσους, ούτε καν τους Φρίσιους από τους Ολλανδούς, παρά μόνο άφησε λίγο χώρο για Δανούς και Λουξεμβούργιους; Γιατί ο Αλβανός γέρος είναι δίγλωσσος σήμερα ενώ δεν είναι ο Έλληνας ιδιοκτήτης; Το ερώτημα: ποιος έχει τη δυναμική και μακροπρόθεσμα την εξουσία: ο δίγλωσσος ή ο κυρίαρχος; Το Βυζάντιο φυγοκεντρήθηκε επειδή οι αλλοεθνείς αγάπησαν τη γλώσσα τους ή επειδή οι ομοεθνείς δεν έμαθαν άλλη πλην της δικιάς τους;
Ένα από τα μεγάλα ερωτήματα της εποχής είναι: google ή facebook; Το ερώτημα μπορεί και να διατυπωθεί ως: ποια είναι η ανακάλυψη η ισάξια του τυπογράφου; Είναι πέρα από την καταγεγραμμένη γνώση και έχει στάτους ιερής αλήθειας πως το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε ήταν η Βίβλος. Μάλιστα ήταν η ανάγκη να διαβαστεί η Βίβλος και πέραν του λατινικού κόσμου που έσπρωξε την κοιλιά της Ιστορίας με τα χέρια του Γερμανού Γουτεμβέργιου. Google ή Facebook, λοιπόν, μέχρι νεοτέρας. Άραγε η μεγάλη ανακάλυψη είναι η αποκάλυψη των έργων του θεού ή αποκάλυψη των προσευχών των ανθρώπων; To Google μοιάζει να είναι το νέο προσευχητάρι της ανθρωπότητας όπου κάθε τι που πληκτρολογούμε είναι οι προσμονές μας και οι αναζητήσεις μας πρώτα και μετά η ίδια η αληθεια. Εξάλλου, ο αλγόριθμος μάς βγάζει πρώτα αυτά που οι υπόλοιποι έχουν ψάξει περισσότερο και όχι αυτά που είναι πιο αληθή και σωστά. Αλλά τότε μήπως η Βίβλος δεν είναι κι αυτή παρά η προσμονή και η αναζήτηση πέραν αμφισβήτησης που κάποια στιγμή έγινε "αλήθεια"; Μηχανές αναζήτησης, μηχανές κοινωνικής δικτύωσης, απομένει το σύμβολο της πίστης.
Η ακαμψία τους, οι αυστηρές κινήσεις τους, το παγωμένο βλέμμα τους. Εδώ, στην Τουρκία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, στην Κίνα, παντού. Για ποιον λόγο πέρα από τους λόγους; Σκέφτηκα λίγο. Αφορμή οι φωτογραφίες κάποιου ημιδιάσημου στο fb από Λονδίνο με μερικούς σύγχρονους ιππείς με πανοπλία που χαμογελούσαν (δηλαδή το παλιό σύνταγμα των βασιλικών δραγόνων). Το ημιηλίθιο σχόλιο ήταν "τα καημένα τα ευζωνάκια" (που εδώ δεν χαμογελούν). Άγνοια, βεβαίως, περί των εργοφυσιολογικών, των πολεμικών και δη των βρετανικών όπου αυστηροί και άτεγκτοι στέκονται οι πάντες άνευ ίππου. Αλλά, αυτό είναι δευτερεύον. Ποιος, λοιπόν, ο λόγος της ακαμψίας, της αυστηρότητας, της νέκρωσης; Ο λόγος ένας. Φτιάχνουμε ζωντανά αγάλματα, απολιθώνουμε με τον πιο "ζωντανό" τρόπο την (αντίληψη για) την Ιστορία διεκδικωντας μια όσο γίνεται πιο βαθιά στο παρελθόν σχέση με τους προγόνους. Εννοείται πως τα χαμόγελα απαγορεύονται. Γιατί τα ισότοπα της Ιστορίας είναι τα πιο ασταθή και ραδιενεργά.
Η "αίσθηση" της είδησης είναι αντιστρόφως ανάλογη του όγκου των αντίστοιχων περιστατικών που διηγείται η αμερικανική τηλεόραση στις σειρές της. Αλλιώς, δεν θα ήταν είδηση. Φανταστείτε πόσες πολλές ιστορίες φόνων έχετε δει στις άρτιες σειρές made in USA. Δεν θα 'πρεπε να είχε μείνει αμερικάνος όρθιος. Κι όμως, επιζούν. Τρία πράγματα μπορεί να σημαίνει αυτή η αναντιστοιχία αφήγησης και πραγματικότητας. Εκδημοκρατισμός της καλλιτεχνικής παραγωγής ώστε όλοι οι σεναριογράφοι/σκηνοθέτες/συγγραφείς να μπορούν πουν με τον δικό τους τρόπο το ένα αυτό γεγονός με πολλαπλές αφηγήσεις (το CSI πάει Μαϊάμι κι όπου το βγάλει ο δρόμος). Αναγκαία κυκλικότητα στους μηχανισμούς αφήγησης της καθημερινότητας που προβάλει το ένα αυτό γεγονός στην εξέλιξη του χρόνου με παραλλαγές (από τα X-Files για την GenerationX με αγάπη στο Fringe για την GenerationY και ούτω καθ' εξής). Ή απλώς τρομολαγνεία των τηλεοπτικών εταιρειών για να αυξήσουν τους θεατές πελάτες τους κάνοντας ανταλλαγές συμφερόντων (το big mac χορταίνει).
Η μνήμη ακολουθεί τον νόμο της επικεφαλίδας. Η Ιστορία δεν γεννιέται λευκό χαρτί. Αλλά από ό,τι έχει συμβεί οι άνθρωποι θυμούνται μόνο τους τίτλους. Μπορεί κανείς να μιλάει με ώρες για το παρελθόν. Το περίγραμμά του, όχι την ουσία του. Ίσως, μεγαλύτερη σημασία στην ιστορία έχει ο τίτλος που της βάζεις.